Prawa autorskie zastrzeżone dla RYCAK Kancelaria Prawa Pracy i HR

Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych. Ta zatem treść wyznacza granice tego co może być przedmiotem sporu. W świetle dyrektywy przedmiotem sporu zbiorowego mogą być następujące kwestie: - warunki pracy; - warunki płac, - świadczenia socjalne, - prawa i wolności związkowe. Katalog wskazany w powołanym przepisie ma charakter enumeratywny (wyrok SN z 15.07.2014 r., II PK 258/13, LEX nr 1738482).

W kontekście definicji sporu zbiorowego warunki pracy ujmuje się szeroko. Zdaniem A.M. Świątkowskiego przez warunki pracy należy rozumieć wszelkie okoliczności, które mają wpływ na kształtowanie sytuacji prawnej pracownika. Do warunków pracy zaliczane są następujące czynniki, zależne i niezależne od pracowników: środowisko pracy, organizacja pracy, wyposażenie zakładu prac, infrastruktura społeczna w zakładzie (A. M. Świątkowski, Komentarz do ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, [w:] Zbiorowe prawo pracy, red. J. Wratny, K. Walczak, Warszawa 2009, s. 276). Z kolei K. W Baran prezentuje stanowisko, że spór zbiorowy toczony w przedmiocie warunków pracy może dotyczyć nie tylko kwestii organizacyjnych, ochronnych, dyscyplinarnych czy technicznych, ale i normatywnych (K.W. Baran, Komentarz do ustawy o związkach zawodowych, o organizacjach pracodawców, o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, Gdańsk 2004, s. 213.)

Powyższe ukształtowanie zakresu przedmiotowego sporu zbiorowego powoduje, że z reguły spór zbiorowy ma na celu – z perspektywy pracowników i reprezentujących ich związków zawodowych – ukształtowanie dogodniejszych dla pracowników warunków pracy (prof. M. Romanowski, A. Wiluś-Antoniuk P. Haiduk, Kryteria legalności strajku – spory zbiorowe w XXI w., MOPR 2011, Nr 12, str. 627).

Nie jest dopuszczalne prowadzenie sporu zbiorowego w celu poparcia indywidualnych żądań pracowniczych, jeżeli ich rozstrzygnięcie jest możliwe w postępowaniu przed organem rozstrzygającym spory o roszczenia pracowników. Jeżeli spór dotyczy treści układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia, którego stroną jest organizacja związkowa, wszczęcie i prowadzenie sporu o zmianę układu lub porozumienia może nastąpić nie wcześniej niż z dniem ich wypowiedzenia.

autor odpowiedzi: Michał Szypniewski