Prawa autorskie zastrzeżone dla RYCAK Kancelaria Prawa Pracy i HR

dr Magdalena Rycak

radczyni prawna w Rycak Kancelaria Prawa Pracy i HR

dyrektorka Instytutu Prawa Zatrudnienia i Work-Life Balance w Uczelnia Łazarskiego

Zgodnie z art. 167 § 1 kodeksu pracy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wtedy, gdy jego obecności w zakładzie pracy wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

Termin powrotu do pracy powinien być tak wyznaczony z uwzględnieniem np. miejsca urlopu pracownika czy dostępności środków komunikacji, aby pracownik był w stanie wykonać polecenie.

Pracownik ma obowiązek niezwłocznie przerwać urlop i stawić się do pracy. Pracodawca z kolei jest zobowiązany do pokrycia wszelkich kosztów poniesionych przez pracownika w związku z odwołaniem z urlopu (art. 167 § 2 k.p.).
 

W wyroku z dnia 23 marca 2017 r. (sygn. I PK 130/16) Sąd Najwyższy wyraźnie podkreśla, że prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z fundamentalnych praw pracowniczych.

Zobowiązanie pracownika przez pracodawcę do pozostawania w gotowości do pracy czy wymuszanie na nim świadczenia pracy w czasie urlopu wypoczynkowego (werbalne, pozawerbalne - przez presję psychiczną lub spowodowane wadliwą organizacją pracy powodującą konieczność wykonywania obowiązków pracowniczych w tym okresie) stanowi zaprzeczenie istoty urlopu wypoczynkowego przeznaczonego na czas niezakłóconego odpoczynku pracownika.

Nie tylko odwołanie pracownika z urlopu może stanowić problem, ale także sam sposób, w jaki pracodawca może próbować naruszyć ten czas odpoczynku.

W tej sprawie dość jasno wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 8 marca 2017 r. (II PK 26/16) podniósł, że skuteczne odwołanie pracownika z urlopu wymaga od pracodawcy złożenia jednoznacznego oświadczenia woli w sposób pozwalający pracownikowi zapoznać się z jego treścią (art. 167 § 1 w związku z art. 300 k.p. i art. 61 k.c.). Wymogu tego nie spełnia wysłanie przez pracodawcę wiadomości na prywatną skrzynkę mailową pracownika, zwłaszcza gdy takiego środka komunikacji nie wykorzystywano wcześniej do komunikacji między stronami stosunku pracy. Pracownik przebywający na urlopie wypoczynkowym nie ma obowiązku kontrolowania poczty elektronicznej.

W przypadku, gdy polecenie powrotu z urlopu jest zgodne z prawem, pracownik ma obowiązek wrócić do pracy. Jeśli tego nie zrobi, może zostać ukarany sankcjami przewidzianymi w Kodeksie pracy, z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, w trybie art. 52 kodeksu pracy.