Prawa autorskie zastrzeżone dla RYCAK Kancelaria Prawa Pracy i HR

Ochrona prawa pracownika do spokojnego i niezakłóconego wypoczynku jest priorytetem. Możliwość ingerencji pracodawcy w czas urlopu, zwłaszcza tego już rozpoczętego jest mocno ograniczona przez ustawodawcę.

Zgodnie z art. 167 § 1 kodeksu pracy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

Zanim więc pracodawca podejmie decyzje o odwołaniu pracownika z urlopu wypoczynkowego, powinien rozważyć, czy:

1. Wystąpiły okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili, gdy pracownik rozpoczął wykorzystywanie urlopu. Nie będą się wiec tutaj kwalifikowały sytuacje, które wydarzyły się tuż przed jego rozpoczęciem (tutaj pracodawca może skorzystać z możliwości przesunięcia terminu urlopu, zgodnie z art. 164 § 2 kodeksu pracy).

2. Czy powrót pracownika do pracy jest niezbędny dla zapewnienia prawidłowego toku pracy. Przykładowo, jeżeli urząd skarbowy wszczął kontrolę wobec pracodawcy a główna księgowa przebywa akurat na urlopie wypoczynkowym, to może to stanowić podstawę do odwołania jej z urlopu.

Sąd Najwyższy potwierdza, że urlop to czas odpoczynku, nie pracy!

W wyroku z  dnia 23 marca 2017 r. (sygn. I PK 130/16) Sąd Najwyższy wyraźnie podkreśla, że prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z fundamentów praw pracowniczych. Zobowiązanie pracownika przez pracodawcę do pozostawania w gotowości do pracy czy wymuszanie na nim świadczenia pracy w czasie urlopu wypoczynkowego (werbalne, pozawerbalne - przez presję psychiczną lub spowodowane wadliwą organizacją pracy powodującą konieczność wykonywania obowiązków pracowniczych w tym okresie) stanowi zaprzeczenie istoty urlopu wypoczynkowego przeznaczonego na czas niezakłóconego odpoczynku pracownika.

Z powyższego wynika, że zakłócanie urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę może przybierać różne formy, takie jak presja psychiczna, narzucanie pracy w czasie urlopu, czy nawet nieodpowiednia organizacja pracy, która wymusza wykonywanie obowiązków pracowniczych w okresie urlopu. Wszystkie te działania są sprzeczne z prawem pracy i stanowią naruszenie praw pracownika.

Sąd Najwyższy w przytoczonym wyroku jednoznacznie wskazuje na konieczność poszanowania czasu urlopu i respektowania woli pracownika. Pracodawca nie może ingerować w ten czas, o ile nie istnieje wyraźna, uzasadniona potrzeba. Jeśli więc pracownik zaplanował urlop nad morzem, w górach, czy też na egzotycznej wyspie, to co do zasady nie powinien obawiać się, że pracodawca będzie zakłócał mu ten czas odpoczynku pracą.

autorka odpowiedzi: dr Magdalena Rycak